فلیکی‌فلاکا نسخه نجات‌بخش تیکی‌تاکا: تحلیل تاکتیک‌های فلیک در بارسلونا از نگاه آمار

با پیوستن امباپه و خریدهای رئال‌مادرید در سالیان اخیر، نظر قریب به اتفاق کارشناسان این بود که رئال‌مادرید با کمترین زحمت، نیمی از عناوین لالیگا در سال‌های آینده را فتح خواهد کرد و 1 دهه‌ی آینده در لالیگا، دهه‌ی رئال‌مادرید خواهد بود، یعنی درست بر خلاف آنچه که در 2 دهه پیش دیدیم و بارسلونا یک دهه حاکم مطلق و یک دهه نیز حاکم نسبی بود!

در 6 بازی‌ایی که از لیگ گذشته (برای رئال، 7 بازی)، رئال هم‌چنان در حملات زهردار نشان می‌دهد. آخرین نسخه آن را دیشب شاهد بودیم که تا دقیقه 60، 3 گل به ثمر رساندند، اما خلأ کروس در ترکیب لوس‌بلانکوس، یک مسأله غیرقابل انکار است. هر بازی که جلوتر می‌رویم، بیشتر مشخص می‌شود که کروس چه اهمیتی برای تیم آنچلوتی داشت.

در مقابل بارسا فوتبالی را ارائه می‌دهد که سال‌ها از آن ندیده بودیم. شور و نشاط، انرژی و فعل خواستنی که در عناصر هجومی بارسلونا دیده می‌شود، از زمان لیونل مسی تقریباً بی‌نظیر است. مهمتر از آن، پس از مدت‌ها شاهد عرض اندام بازیکنان لاماسیا هستیم و بر خلاف اینکه تصور می‌شد با حضور فلیک و تغییر سبک، شاید بازیکنان لاماسیا به حاشیه بروند، اتفاقاً برعکس شد و استفاده از بازیکنان لاماسیا، به اوج خود در سال‌های اخیر رسیده است!

اگر کسی شک داشت و 5 بازی اول بارسلونا را آسان می‌دید، در بازی 6 ام در دلا سرامیکا ثابت شد که پیروزی‌های فلیک اتفاقی نیست. با پیروزی 5-1 در زمین ویارئال، هانس دیتر فلیک قلم خود را برداشت، یک خط روی «تیکی-تاکا» کشید و پایین آن نوشت: فلیکی‌فلاکا. خانم‌ها و آقایان هوادار بارسلونا، معرفی می‌کنیم: این شما و این سبک جدید بارسلونا!

قبل از اینکه بازی بارسلونا زیر نظر فلیک را بررسی کنیم، ابتدا یک یادآوری: بارسلونا فقط یک خرید تابستانی نسبتاً بزرگ داشت: دنی اولمو از لایپزیش. با 2 ستاره خود ایلکای گوندوغان و سرخی روبرتو خداحافظی کرد و درگیر لیست بلندبالایی از مصدومیت‌هاست: آخرین مورد، مصدومیت ترشتگن در این هفته.

حریفو در نطفه خفه کن: فلیک‌پرس!

ترن‌اور (turnover) یعنی باز پس‌گیری توپ حداکثر تا 40 متر از دروازه حریف یا به عبارت دیگر در بالای زمین. بارسلونا در 6 بازی لالیگا، به‌طور میانگین 8.7 ترن‌اور داشته، کمی بیش از میانگین فصل پیش (8.3 در 38 بازی). اما بارسلونا تا اینجا 2 گل از طریق ترن‌اور زده، در حالی‌که کل فصل پیش، 5 گل ازین طریق به ثمر رساند. اگر فکر می‌کنید پیچیده صحبت کردیم، به زبان ساده: بارسلونا این فصل پرس موفق‌تری دارد.

برای مثال بگذارید نگاهی بیندازیم به عملکرد یامال در هنگام پرسینگ: 7 تکل موفق در یک‌سوم هجومی (بیشترین در لالیگا)، 9 بار باز پس‌گیری مالکیت در یک‌سوم هجومی (دومین نفر در 5 لیگ معتبر اروپایی).

رافینیا با 27 بار باز پس‌گیری مالکیت، در بارسلونا رکورددار است. صرفاً آمار همین 2 بازیکن نشان می‌دهد که چرا بارسلونا در پرسینگ پیشرفت کرده و فلیک چگونه از مهاجمانش در پرس استفاده می‌کند!

در واقع بارسلونا با فلیک، از یک پرس فردی‌تر و آشفته‌تر به یک پرس تیمی‌تر و سازمان‌یافته‌تر رسیده. نمونه‌ای ازین پرس را در تصویر زیر می‌بینیم. لواندوفسکی، هافبک دفاعی موناکو را مارک کرده و یامال و رافینیا مترصد حمله به سمت نزدیکترین بازیکن هستند. با توجه به سرعت این 2 بازیکن، بازی کوتاه برای حریف بسیار سخت می‌شود. در مقابل ویارئال نیز تقریباً همین الگو را شاهد بودیم، فقط بسته به اینکه بازی در چه فازی باشد، تغییرات اندکی داشت. لواندوفسکی بهترین گل‌زن تیم است اما از نظر عملکرد دفاعی مهاجمان دیگر در وضعیت بهتری هستند.

طراح سؤال باش، نه حلال مسأله!

باز پس‌گیری توپ در بالای زمین علاوه بر اینکه مزیت هجومی دارد و باعث ایجاد موقعیت خطرناک نزدیک به دروازه حریف می‌شود، باعث کاهش فشار روی دفاع در هنگام انتقال از حمله به دفاع می‌شود، چون همان‌طور که گفته شد، با توجه به مهاجمان سریع و هوشیار بارسا، مدافعان حریف مجبور می‌شوند بلند بازی کنند!

در میان همه خبرهای بد مصدومیت برای بارسلونا، یک نفر هنوز سالم است که تقریباً کار 100 نفر را می‌کند: پدری. پدری تا پیش از فلیک فقط %42 بازی‌های لالیگا را بازی کرده بود. اما در فصل جاری تاکنون در 5 بازی از 6 بازی حضور داشته. پدری 26 بار باز پس‌گیری توپ داشته، یعنی فقط 1 بار کمتر از رافینیا. اما این تنها ویژگی او نیست. پدری به همه جای خط میانی سرک می‌کشد و مفهوم «هافبک هجومی» در بارسلونا را متحول کرده است. یورگن کلوپ جمله‌ای دارد که می‌گوید «هیچ هافبک بازی‌سازی اثرگذارتر از اجرای یک ضدپرس [کانترپرس] خوب نیست.» اما این جمله قطعاً در مورد پدری صدق نمی‌کند و پدری نه تنها ضدپرس خوبی دارد، بلکه عصاره‌ای از تمام ویژگی‌های یک هافبک خوب است.

یکی از مشکلاتی که در سالیان اخیر در بارسا دیدیم و در دوره ژاوی نیز ادامه داشت، یافتن جانشین برای بوسکتس بود. شایعات مبنی بر انتقال زوبیمندی هافبک سوسیداد و آمادو اونانا هافبک اورتون، خرید ناموفق اریول رومئو از خیرونا در فصل گذشته، استفاده موقت ژاوی از کریستنسن در پُست هافبک دفاعی محوری، استفاده از برنال و مصدوم شدن او و استفاده از کاسادو و اخیراً نیز اریک گارسیا پس از مصدومیت برنال. این‌ها تلاش‌های پرشماریست که بارسلونا در این سال‌ها برای کنار آمدن با خلأ بوسکتس انجام داده.

اما هانسی فلیک به جای اینکه به دنبال راه‌حل باشد، صورت مسأله را تغییر داد! اصلاح پرس که منجر به انتقال کمتر از حمله به دفاع می‌شود و به جای اینکه پدری، بوسکتس‌تر شود، خودش است و در واقع پدری‌تر می‌شود!! اینجاست که پدری به عقب می‌آید و نبض بازی بارسا را در دست می‌گیرد. اما چگونه؟

در مقابل خیرونا، پائو کوبارسی گاهی جلوتر می‌آمد و در کنار مارک کاسادو، هافبک دفاعی محوری 2 نفره (double pivot) را تشکیل می‌دادند. وقتی او به جلو می‌رفت، ژولز کونده از دفاع راست که پُست مطلوبش است، به وسط می‌آمد. یامال هم کمی به راست متمایل می‌شد تا در هنگام انتقال بازی حریف از حمله به دفاع، جای خالی کونده را پر کند! عجب طرح و نقشه‌ای!!

اما این همه گفتیم و از پدری نگفتیم. وقتی پدری عقب می‌رود تا نبض بازی بارسا را شکل دهد، چه کسی جای او را پر می‌کند؟! رافینیا از راست به وسط می‌آید و در کنار دنی اولمو، به شماره 10 دوم بارسلونا تبدیل می‌شود. و حتماً فهمیده‌اید و نیازی نیست که بگوییم الخاندرو بالده کمی جلو می‌رود تا رافینیا با خیال راحت به وظیفه موقتش برسد!!

اما ترکیب شدن رافینیا و اولمو چه مزیتی دارد؟ سرعت رافینیا با خلاقیت و فضاشناسی دنی اولمو ترکیب می‌شود و این 2 بازیکن با درآوردن توپ از فضاهای تنگ، به سردرد مربیان حریف تبدیل می‌شوند! سردردی که فعلاً درمانی برای آن پیدا نشده.

تغییر تاکتیک بدون احیای بازیکن؟!

یامال تا این لحظه 3 گل و 5 پاس گل ثبت کرده و فقط 2 گل با آمار فصل پیش خود فاصله دارد. از نظر پاس گل نیز تا هفته 6 ام برابر با کل فصل پیش است. و یک یادآوری: یامال هنوز 18 ساله نشده و به سن قانونی نرسیده!

لواندوفسکی دیگر بازیکنیست که زیر نظر فلیک احیا شده و تا اینجای فصل 25-2024، 6 گل دارد: متوسط 1.08 در 90 دقیقه. فصل پیش متوسط گل‌زنی او به 0.62 افت کرده بود. از نظر xG غیر پنالتی (کیفیت موقعیت‌های گل) نیز لواندوفسکی رشد دو برابری را تجربه می‌کند و xG او از 0.49 به 0.97 رسیده.

نکته جالب در مورد بازیکنان بارسلونا اینست که کاملاً آلمانی و مثل یک ربات برنامه‌ریزی شده عمل می‌کنند و برای مثال شرح وظایفی را که در بخش قبل تشریح شد، مو به مو اجرا می‌کنند.

لاماسیزاسیون به رهبری یک آلمانی؟!

استفاده بدون ترس از بازیکنان لاماسیا دیگر ویژگی برجسته فلیک است که او را حتی از مربیان کاتالانی چون پپ گواردیولا و ژاوی هرناندز فراتر برده. آیا می‌دانستید از بین بازیکنانی که در این فصل بازی کرده‌اند، فقط 3 نفر بالای 20 سال هستند؟! تازه قرار است گاوی 20 ساله نیز به زودی به این جمع اضافه شود (با پایان مصدومیت).

فلسفه «برو تو زمین و از بازی لذت ببر» یوهان کرایف، این روزها در بارسلونا لهجه آلمانی پیدا کرده و به خوبی در حال اجراست! آزادی بیشتر بازیکنان در حرکات، همکاری بیشتر بین بازیکنان و تسهیم مسئولیت باعث شده که این روزها لذت فوتبال را در چهره بازیکنان بارسلونا شاهد باشیم. %16 از فصل 25-2024 گذشته و بارسلونا 21 گل غیرپنالتی داشته. چنین آماری از فصل 14-2013 در لالیگا بی‌سابقه است و هیچ تیمی نتوانسته بود به آن دست یابد. و حالا یک نکته جالب! تیم فصل 14-2013 ، یک سال بعد، قهرمان اروپا و در حقیقت فاتح 3 گانه شد. پس اگر بارسلونا در این فصل در لیگ قهرمانان موفق نبود، با توجه به قرارداد 2 ساله فلیک، توصیه ما به بارسایی‌ها اینست: اندکی صبر، سحر اروپایی نزدیک است!

🚨🚨این مطالب را هم بخوانید:

🔹رئال‌مادرید در شوک فرو رفت؛ مصدومیت 3 هفته‌ای امباپه

🔹نگاه آماری به 300 بازی کارلو آنچلوتی در رئال مادرید (+ خلاصه بازی رئال‌مادرید 3-2 آلاوز)

🔹بالا گرفتن احتمال انتقال شزنی به بارسلونا و جانشینی ترشتگن

🔹کارلو آنچلوتی پس از بازی با آلاوز: به نظر نمی‌رسد مصدومیت امباپه جدی باشد

🔹واکنش تونی کروس به اعتراف یوفا در مورد پنالتی آلمان: خیالم راحت شد که فهمیدند!