روبرتو باجو، توتی و .... ؛ مهاجمان بزرگ ضعف فوتبال ایتالیا در سال‌های اخیر و در یورو 2024

به مدت بیش از 2 دهه بود که فوتبال ایتالیا عرصه حضور مهاجمان کلاسیک بود. هوشمندی روبرتو باجو، تکنیک و ابتکار فرانچسکو توتی، بی‌رحمی و فانتزی‌بازی الساندرو دل‌پیرو، سرعت عمل و فرصت‌طلبی کریستین ویری و قدرت فیزیکی و ذهنی لوکا تونی، خط حمله ایتالیا را در دهه 1990 و اوایل دهه 2000، به یک تهدید جدی برای حریفان بدل کرده بود.

حتی مهاجمان ذخیره‌ی ایتالیا مانند فابریتزیو راوانِلی، انریکو کیزا (پدر فدریکو کیزا) و وینچنزو مونتلا (سرمربی ترکیه در یورو 2024) نیز جزو مهاجمان نسبتاً موفق آن دوران بودند.

اما پیراهن شماره 9 ایتالیا در یورو 2024 بر تن چه بازیکنانیست؟ جیانلوکاکا اسکاماکا که اگرچه فصل نسبتاً خوبی را با آتالانتا پشت سر گذاشته است و با 12 گل این تیم را به قهرمانی لیگ اروپا و جایگاه چهارم سری آ رساند، اما پیش از آن، در وستهم انگلیس آش دهان‌سوزی نبود و فقط با 3 گل این تیم را ترک کرد. مهاجم دیگر نیز متئو رِتِگی است که اصالتی آرژانتینی دارد و در فصل جاری، تنها 9 گل برای جنوا به ثمر رساند. باشگاه‌های بزرگ ایتالیایی، از جمله اینترمیلان، آث میلان و یوونتوس، هیچ سهمی در خط حمله ندارند. بنابراین 2 مهاجم نوک فعلی ایتالیا، در فصل 24-2023 جمعاً 21 گل برای باشگاه‌هایشان به ثمر رسانده‌اند.

ایتالیا در مقدماتی یورو، 5-2 مقدونیه را شکست داد و پس از آن نیز در 8 بازی، 8 گل به ثمر رساند، اما ضعف گلزنی ایتالیا، در مراحل اصلی تورنمنت‌ها و به‌ویژه مقابل تیم‌های بزرگتر آشکار می‌شود. در مرحله گروهی یورو 2024، ایتالیا جمعاً 3 گل به ثمر رساند: 2 گل مقابل آلبانی از مجموع 5 شوت در چارچوب و 1 گل حیاتی مقابل کرواسی. در مقابل رقیب اصلی گروه اسپانیا نیز در گلزنی ناکام بودند. چه شد که ایتالیا از آن استعدادهای هجومی در خط حمله، به چنین مهاجمانی رسید و به چنین روزی افتاد؟ اگر از خود ایتالیایی‌ها بپرسید، دلایل مختلفی را ذکر می‌کنند.

باشگاه‌های بزرگ ایتالیایی از دیرباز به سنت «بازی دادن باتجربه‌ها به جای جوانترها» مشهور بوده‌اند. این سنت همچنان پابرجاست و جوانان یا به تیم‌های متوسط ایتالیایی قرض داده می‌شوند یا فوتبال خود را در خارج از کشور پیگیری می‌کنند. برای مثال ویلفرید نیونتو را در نظر بگیرید که اصالتی ساحل عاجی دارد ولی متولد ایتالیاست. او برای رده‌های پایه ایتالیا بازی کرده است و در سال 2020، اینترمیلان را به مقصد زوریخ و سپس یورکشایر ترک کرد. نیونتو سیه‌چرده که از سال 2022 در لیدز توپ می‌زند، دارای 10 گل زده در 60 بازی برای لیدز است. او از معدود مهاجمان جوان ایتالیاست که فرصت بازی در تیم ملی را پیدا کرده و در 13 بازی، 1 گل نیز به ثمر رسانده است.

تصویری از ویلفرید نیونتو جوان در پیراهن تیم ملی ایتالیا

دلیل دیگری که اشاره می‌شود و در مقاله مشابه فوتبال7 در مورد فوتبال آلمان نیز به آن اشاره کردیم، تغییر نگاه کلی در رده‌های پایه در سرتاسر فوتبال اروپاست. سیستم رایج فعلی، سیستم مالکیتی 3-3-4 است که وینگرها و شماره 9 های کاذب به جای شماره 9 های کلاسیک، اهمیت بسیار بیشتری در آن دارند. فوتبال ایتالیا نیز ازین قضیه مستثنی نیست.

در سالیان اخیر باشگاه‌های ایتالیایی، به مدرن‌سازی و تمرکز بیشتر بر آکادمی روی آورده‌اند و باشگاه یوونتوس در این زمینه پیشگام است. تغییر نام تیم دوم یوونتوس، بارزترین نشانه این تغییر رویکرد است. از سال 2022، یوونتوس B یا Juventus U23 (تیم زیر 23 ساله‌های یوونتوس)، تغییر نام داد و هم‌اکنون با نام Juventus NG در سری C ایتالیا بازی می‌کند. NG مخفف Next Generation به معنای «نسل بعدی باشگاه» است. اما بدیهی است تا این تغییر رویکرد به ثمره بنشیند، کمی زمان می‌برد.

برخی کارشناسان نیز مشکل را یکی از مصوبات دولت ایتالیا به نام Growth Decree (فرمان رُشد) می‌دانند که به باشگاه‌های ایتالیایی، در صورت وارد کردن استعدادهای خارجی، معافیت مالیاتی می‌دهد. این مصوبه با نگاه غیر فوتبالی تنظیم شده و هدف آن، جذب نیروی کار ماهر و بهره‌مندی از استعدادهای مهاجرین است. در واقع دولت ایتالیا به دنبال این بوده که با کاهش مالیات باشگاه‌ها روی دستمزد بازیکنانشان، جذابیت باشگاه‌های ایتالیایی برای استعدادهای خارجی را افزایش دهد و در این مصوبه، به فوتبال صرفاً به مثابه یک صنعت نگاه شده است.

این مصوبه خیلی زود اثر خود را گذاشت و در فصل 19-2018، %45 بازیکنانی که موفق به بازی در سری آ شدند، خارجی بودند. در فصل 24-2023، درصد بازیکنان خارجی به %63 رسید و بسیاری از باشگاه‌ها نیز این معافیت مالیاتی را مغتنم شمرده و ازین فرصت برای جذب مهاجمان جدید خارجی استفاده کرده‌اند. بنابراین این مصوبه، به کاهش توجه به استعدادهای داخلی انجامیده است.

عامل دیگر بدشانسی یا حاشیه است، همانند ماریو بالوتلی و آنتونیو کاسانو که همیشه درگیر حاشیه بودند، یا همانند مصدومیت‌هایی که برای فدریکو کیزا و مویزه کین پیش آمد. برخی مهاجمان نیز همچون چیرو ایموبیله و آنتونیو بلوتی، یا در سنین بالا اوج گرفته‌اند یا نتوانسته‌اند پتانسیل و آمار گل‌زنی خود در رده باشگاهی را در رده ملی به نمایش بگذارند.

با توجه به آنچه گفته شد، ادامه تمرکز روی آکادمی در باشگاه‌ها و لغو مصوبه رشد برای توجه بیشتر به استعدادهای داخلی، می‌تواند درمان فوتبال ایتالیا در فاز هجومی باشد.

در یورو 2024، ایتالیا مدافعان نسبتاً خوبی چون ریکاردو کالافیوری را دارد. در خط هافبک نیز امید اسپالتی به بازیکن مستعدی چون نیکولو بارلا است. اما در خط حمله اسکاماکا و رتگی ضعیفتر از حد انتظار ظاهر شده‌اند و سایر عناصر هجومی نیز در حد و اندازه‌هایی به نظر نمی‌رسند که بخواهند راه‌حل باشند. جیاکومو راسپادوری در فصل 24-23، فقط 10 گل و لورنزو پلگرینی، 3 گل به ثمر رساندند. داویده فراتزی نیز هیچ گلی نزده است. فدریکو کیزا نیز که از عوامل اصلی قهرمانی ایتالیا در یورو 2020 بود، فصل ناپایداری را در یوونتوس پشت سر گذاشت. بنابراین اسپالتی کار سختی در پیش دارد و باید گل‌ها را از کیسه‌ی بازیکنانی دربیاورد که حتی یک کدامشان به آمار 20 گل زده در باشگاه‌های خود نرسیده‌اند! آیا این نقطه‌ضعف در مقابل تیم مرموز سوییس، ایتالیا را زمین‌گیر می‌کند یا باز هم یک نفر مثال زاکانی از راه می‌رسد تا ایتالیا به روال همیشگی خود در تورنمنت‌های بزرگ، به عهدش وفادار بماند و تا آخر در جام باقی بماند؟!

🚨🚨این مطالب را هم بخوانید:

🔹لوتار ماتیوس: بهترین بازیکن جام تا این لحظه؟ مارسل سابیتزر از اتریش

🔹ویدیو فان | مؤثرترین حرکت مرحله گروهی یورو 2024 توسط فدریکو دی مارکو!

🔹ویدیو | خلاصه بازی اروگوئه 5-0 بولیوی (کوپا امریکا 2024- گلزنی نونیز و والورده)

🔹نگاهی به عملکرد 10 ستاره جوان در پایان دور گروهی یورو 2024؛ از لامین یامال تا جمال موسیالا

🔹ویدیو | گل ماتیا زاکانی به کرواسی با گزارش جذاب گزارشگر ایتالیایی (سرفه از شدت داد زدن!)