به بهانه بازی امشب ترکیه-چک؛ مرور داستان جذاب ترکیه در یورو 2008 و بازگشت تاریخی مقابل چک

دهه 2000، اوج فوتبال ترکیه بود. موفقیت‌ها از قهرمانی نخستین تیم ترکیه‌ای در یک رقابت باشگاهی اروپایی آغاز شد. گالاتاسرای پس از تساوی 0-0 با آرسنال، در ضربات پنالتی 4-1 پیروز شد تا جام یوفا (لیگ اروپای فعلی) را به خانه ببرد.

در ادامه در یورو 2000، برای نخستین بار از مرحله گروهی صعود کردند و همه دهه شصتی‌ها و هفتادی‌های ایرانی به یاد دارند که چگونه در جام‌جهانی 2002، در کنار کره‌جنوبی شگفتی‌ساز شدند. البته جنس شگفتی‌سازی ترک‌ها کمی با کره‌ای‌ها تفاوت داشت و ترک‌ها بدون هیچ‌گونه حاشیه داوری، به بهترین عنوان خود در طول تاریخ دست یافتند و بر جایگاه سوم دنیا تکیه زدند.

پس از این دو تورنمنت موفق، حرکت قطار فوتبال ترکیه کمی کُند شد و در ایستگاه یورو 2004 و جام‌جهانی 2006 هیچ توقفی نداشت! در مقدماتی یورو 2008، با 1 اختلاف امتیاز بالاتر از نروژ ایستادند و به‌عنوان تیم دوم گروه C، دوباره به اروپا اعلام حضور کردند.

کسی ترکیه را جدی نمی‌گرفت. نسبت به قدرت دفاعی آن‌ها و سبک بازی آن‌ها زیر نظر فاتح تریم، تردیدهایی وجود داشت. با این‌حال، ترکیه آن سال پر بود از استعدادهای هجومی. نیهات قهوه‌چی در آن فصل 24 گل برای ویارئال به ثمر رسانده بود و آردا توران تازه به اوج شکوفایی رسیده بود.

ترکیه پس از صعود مستقیم به یورو، با پرتغال، سوییس و چک همگروه شد، یعنی 2 تیم از تیم‌هایی که امسال نیز با آن‌ها همگروه است!

بازی افتتاحیه ترکیه، با پرتغال بود. درست مثل بازی چند روز پیش که 3-0 از پرتغال شکست خوردند، با یک نمایش ضعیف، 2-0 نتیجه را واگذار کردند. اما داستان اصلی ترکیه در یورو 2008 پس از این شکست آغاز شد.

نقطه عطف

بازی دوم با سوییس بود. باران شدیدی گرفت و باتلاقی شدن زمین، دیدار دو تیم را به یک بازی زشت تبدیل کرد. سوییس با گل هاکان یاکین که تُرک‌تبار است، پیش افتاد. ترکیه خوب بازی نمی‌کرد. نقاط ضعف ترکیه پیش از تورنمنت، از جمله شکنندگی دفاعی، کاملاً آشکار بود. سوییس به خلق موقعیت ادامه داد اما نتوانست تیر خلاص را به جسد نیمه‌جان ترکیه بزند. ترکیه تسلیم نشد، از جایش برخاست و در حالی که 10 دقیقه از نیمه دوم گذشته بود، با گل سَمیح شَنتورک، از پشت به سوییس خنجر زد! در ادامه روند بازی نشان از یک مساوی داشت، امادقیقه 92 آردا با یک شوت زیبا که در طول مسیر کمی منحرف شد، یک شادی گل تاریخی و نمادین را روی نیمکت ترکیه خلق کرد. فاتح تریم سرمربی ترکیه پس ازین پیروزی گفت: «برای ما یورو تازه شروع شده!»

در هفته پایانی گروه، ترکیه و چک با امتیازات برابر به هم رسیدند، باز هم مثل امسال، با این تفاوت که این بار ترکیه 2 امتیاز بیشتر از چک دارد. اما در سال 2008، هر دو تیم سوییس را شکست داده بودند و در آن دوران که 16 تیم شرکت داشتند، فقط 2 تیم جواز صعود می‌گرفتند. بنابراین جنگ بر سر سهمیه دوم گروه بعد از پرتغال بود و هر 2 تیم می‌دانستند چاره‌ای جز پیروزی ندارند.

رؤیاهای ترکیه خیلی زود بر باد رفت. نیم ساعت از بازی بیشتر نگذشته بود که چک با گل «یان کولر» مهاجم مشهور خود که در دورتموند بازی می‌کرد، پیش افتاد. پس از آن نیز نوبت به «لیبور سیونکو» رسید تا اختلاف را به 2 گل برساند. این پایان داستان نبود و ترکیه کمربندش را سفت کرد تا رؤیاهای از دست رفته را پس بگیرد. 15 دقیقه مانده به سوت پایان، آردا با یک ضربه زمینی دقیق از درون محوطه، یکی از گل‌ها را جبران کرد. زمان برای تُرک‌ها به سرعت می‌گذشت، اما ترک‌ها بی‌تفاوت به زمان، به رؤیایشان فکر می‌کردند. دقیقه 87 شانس در خانه ترکیه را زد و یک بار دیگر ثابت شد، در فوتبال اگر هم شانس به سراغ کسی یا تیمی بیاید، به سراغ کسانی می‌رود که تا ثانیه آخر دست از تلاش برنمی‌دارند! پیتر چک که بدون شک بهترین دروازه‌بان تاریخ چک است، با یک اشتباه مرگبار و یک خروج بد، سانتر ارسالی را جلو پای نیهات قهوه‌چی انداخت. قهوه‌چی اجازه نداد بادآورده را باد ببرد و به‌راحتی توپ را وارد دروازه کرد. ترکیه در اینجا نیز متوقف نشد و درست 2 دقیقه بعد، دوباره سرنوشت یک ملت در دست نیهات قرار گرفت. یک پاس عمقی زیبا، نیهات را در موقعیت تک‌به‌تک با چک قرار داد و نیهات با یک ضربه زیرطاقی که شاید تنها راه ممکن برای گل کردن آن توپ مقابل دروازه‌بانی چون پیتر چک بود، یکی از کامبک‌های تاریخی ترکیه و یورو را رقم زد.

دقایق پایانی بازی پس از گل نیهات، یک خاطره جالب نیز برای ترکیه داشت و با اضطراب سپری شد. وُلکان دِمیرل از بازی اخراج شد و به‌علت اتمام تعویض‌های ترکیه، تونجای سانلی هافبک هجومی ترکیه درون دروازه قرار گرفت. این دقایق ختم به خیر شد و با این پیروزی 3-2 ترکیه به‌عنوان تیم دوم گروه، پشت سر پرتغال، به مرحله 1/4 صعود کرد (مسابقات 16 تیمی بود و مرحله 1/8 در کار نبود.)

در 1/4 ترک‌ها به کرواسی برخورد کردند. کرواسی صدرنشین گروه B مسابقات بود که تیم‌هایی چون آلمان، اتریش و لهستان در آن قرار داشتند. هم به خاطر قدرت کرواسی و هم به خاطر مصدومین ترکیه که فقط 15 بازیکن آماده داشتند، تقریباً همه کارشناسان و هواداران، کروات‌ها را بخت اول می‌دانستند. اما سوت آغاز بازی که به صدا درآمد، کرواسی علی‌رغم کنترل، برتری خاصی نداشت. بازی به وقت‌های اضافه رفت و در دقیقه 119، خروج اشتباه «روشتو رکبر» که در آن بازی جانشین دمیرل شده بود، کرواسی را با سانتر مودریچ و ضربه سر ایوان کلاسنیچ به گل رساند. باز هم همه کار ترکیه را تمام‌شده می‌دانستند. داور 1 دقیقه وقت اضافه گرفت. همه بازیکنان ترکیه جلو کشیدند. رکبر با یک شوت بلند از نیمه زمین خودی، توپ را به درون محوطه کرواسی فرستاد. در کش و قوس ایجاد شده برای دور کردن توپ، توپ جلو پای شنتورک افتاد و او با یک واکنش سریع و یک والی زیبا، دوباره ناجی ترکیه شد تا بازی به پنالتی‌ها برود. در پنالتی‌ها ترکیه 3-1 پیروز شد تا یک فصل دیگر هم به داستان در حال نوشته شدنش اضافه کند: نیمه‌نهایی مقابل آلمان.

تریم پس از کامبک مقابل کرواسی گفت:

«ما باز هم کامبک زدیم، باز هم زمانی که همه فکر می‌کردند مُردیم، زنده شدیم و نشون دادیم چه روحیه قوی‌ایی داریم.»

«بعد از گل کرواسی، بیشتر بازیکنام رو زمین ولو شدن. بهشون گفتم: یالا خودتونو جمع کنید، بلند شید. در دوران مربیگری، هیچوقت تسلیم نشدم و نمیشم. تا وقتی داور سوت نزده، باید به جنگیدن ادامه بدید.»

خداحافظی بیادماندنی

در نیمه‌نهایی، یک مصدوم دیگر هم روی دست فاتح تریم اضافه شد و مجموعاً با 14 بازیکن، آماده بازی با آلمان شد. حتی پس از 2 کامبک ترکیه نیز آلمان در شرط‌بندی‌ها اول بود!

ترکیه این بار متفاوت ظاهر شد. بر خلاف 2 بازی پیشین، ترکیه مقابل آلمان تیم برتر میدان بود و برای اولین بار در یورو 2008، با گل اُغور بورال موفق شدند اولین گل بازی را به ثمر برسانند. اما این برتری خیلی طول نکشید و طبق معمول، ضعف دفاعی ترک‌ها باعث شد 3 دقیقه بعد، شواین‌اشتایگر بازی را مساوی کند. پس از این گل، ترکیه به بازی خوب خود و خلق موقعیت روی دروازه آلمان ادامه داد، اما بر خلاف جریان بازی، 10 دقیقه مانده به پایان، دروازه‌اش را توسط میروسلاو کلوزه بازشده دید. با وجود این گل، خیال آلمانی‌ها از صعود به فینال راحت نبود، چون ترکیه در بازی‌های پیشین به‌خوبی نشان داده بود که شادی گل حریف چندان دوامی نخواهد داشت! نگرانی آلمان‌ها درست از آب درآمد و شنتورک باز هم قهرمان ترک‌ها شد. او در دقیقه 86 کار را به تساوی 2-2 کشاند.

به نظر می‌رسید که باور قلبی ترک‌ها باز هم دارد آن‌ها را به سمت معجزه هدایت می‌کند، اما این بار باور آلمان‌ها قویتر بود! فیلیپ لام، مدافع راست اسطوره‌ای بایرن‌مونیخ و آلمان که 4 دقیقه قبل با خوردن یک دریبل ساده زمینه‌ساز گل تساوی ترکیه شده بود، در دقیقه 90 بازی را 3-2 به سود آلمان کرد تا بار تقصیر را از روی شانه‌های خود بردارد و همزمان آلمان را راهی فینال کند. این گل با حرکت انفرادی خود لام آغاز شد و با گلزنی او خاتمه یافت.

جالب اینجاست که در این بازی ترکیه 11 شوت در چارچوب داشت و تنها بازی تورنمنت بود که ترکیه کاملاً تیم برتر میدان بود، اما فوتبال به همین چیزهایش جذاب است. فوتبال گاهی وقت‌ها همین‌قدر دوست‌داشتنی و البته مسخره می‌شود! ترکیه بازی‌هایی که باید می‌باخت را نباخت و درست یک گام مانده به فینال، در یک بازی برتر، نتیجه را واگذار کرد.

با این‌حال، خاطره ترکیه در ذهن و قلب فوتبال‌دوستان ماندگار شد. ترکیه که در طول یورو 2008، تنها 13 دقیقه از حریفان خود پیش بود، خالق یکی از جذابترین صعودها به نیمه‌نهایی شد.

تریم پس از بازی با آلمان گفت: «امشب قلب من، بازیکنان و 70 میلیون ترکی، شکستست ولی به بازیکنا گفتم سرتون رو بالا بگیرید و برای یک موفقیت جدید تلاش کنید.»

داستان ترکیه در یورو 2008 نشان داد که فوتبال فقط برای جام گرفتن نیست. پس از جام‌جهانی 2002 که ترکیه سوم شد، بسیاری آن عنوان را طبیعی و نتیجه تلاش‌های نسل طلایی ترکیه می‌دانستند. عده‌ای نیز آن را تکرارنشدنی توصیف می‌کردند. پس از آن جام ترکیه اُفول کرد و در یورو و جام‌جهانی بعدی غایب بود. این غیبت نشان می‌داد که انگار آن حرف‌ها درست بود. نسلی نو در یورو 2008 طلوع کرد تا ثابت شود فوتبال مثل زندگی است، همیشه جاری و همیشه پر از اتفاقات ناخوانده و نانوشته! نسل نو، دوباره ترک‌های قهر کرده را با فوتبال آشتی دادند. آیا امشب ساعت 22:30 خاطره یورو 2008 و کامبک مقابل چک زنده می‌شود؟ یا هواداران ترک غیر آلمانی باید بلیت برگشت به خانه را ررزو کنند؟ آیا نسلی دیگر ظهور کرده که حرفی برای گفتن دارد؟!

🚨🚨این مطالب را هم بخوانید:

🔹ویدیو | خلاصه بازی آرژانتین 1-0 شیلی (کوپا امریکا 2024- نمایش درخشان مسی و گلزنی مارتینز)

🔹به مناسبت شاهکار شاگردان رالف راگنیک در اتریش مقابل هلند; آشنایی با پروفسور فوتبال آلمان

🔹ویدیو | خلاصه بازی انگلیس 0-0 اسلوونی با گزارش عربی (اختصاصی فوتبال7)

🔹ویدیو | خلاصه بازی اتریش 3-2 هلند با گزارش عربی (اختصاصی فوتبال7)

🔹نکات آماری از هفته پایانی گروه C؛ از فاجعه گرت ساوت‌گیت با انگلیس تا تاریخ‌سازی اسلوونی