هواداران میانسال بارسلونا به‌خوبی به یاد دارند که در گذشته‌ای نه چندان دور ، در زمانی که ژاوی به جای نیمکت بارسلونا، در میانه زمین این تیم ایفای نقش می‌کرد، بارسلونا به سختی دو بازی در یک فصل را واگذار می‌کرد، چه برسد به اینکه بخواهد دو شکست متوالی مقابل تیم‌هایی چون خیرونا و آنتورپ متحمل شود.

حدوداً یک ماه پیش بود که پس از این دو شکست متوالی، ژاوی رسانه‌ها را به عدم پشتیبانی از تیمش متهم کرد و وعده زنده بودن بارسلونا در چهار جام را داد. اکنون از آن چهار جام، تنها دو جام باقی مانده است، آن هم در حالی که تحلیلگران فقط %2. 3 شانس در لالیگا و %7 شانس در لیگ قهرمانان برای تیم ژاوی قائلند.

چه کسی یا چه چیزی مقصر این وضعیت است؟ چه شد که شانس قهرمان فصل پیش لالیگا برای کسب دو جام، به زیر %10 کاهش یافته است؟ بیایید با هم نگاهی به دلایل آن بیندازیم.

1- توپ با بارسلونا دوست نیست

اگر به عملکرد xG بارسلونا در لالیگا نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که بارسلونا تقریباً هیچ فرقی با فصل گذشته نداشته است و با یک کاهش بسیار اندک، xG این فصل بارسلونا در هر بازی، 15. 1 یا 16. 1 است. طبق آمار موجود از سال 2010، تنها رئال مادرید و بارسلوناهای دوران رونالدو و مسی، xG بهتری در کل فصل داشته‌اند.

دو چیز در مورد بارسلونا فرق کرده است: «اولی، تعادل بین خلق موقعیت و موقعیت‌دهی به رقبا که در بخش بعدی به آن می‌پردازیم و دومی، استفاده بهتر تیم‌هایی چون رئال و خیرونا از موقعیت‌هایشان». رئال و خیرونا اگرچه احتمال گل شدن موقعیت‌هایشان (xG) کمتر بوده، اما توپ‌های بیشتری را تبدیل به گل کرده‌اند و بنابراین هنگامی که بحث آشتی توپ با پا یا سر بازیکنان ژاوی مطرح می‌شود، باید بپذیریم که آبی‌اناری‌ها این فصل واقعاً بدشانس بوده‌اند.

با روند امتیازی فعلی، بارسلونا فصل را با 83 امتیاز به پایان خواهد رساند، اگرچه این میزان امتیاز برای قهرمانی در لیگ کافی نیست، اما به اندازه‌ای هم نیست که بخواهیم از اکنون بارسا را از کورس قهرمانی کنار بگذاریم. رئال با ادامه روند فعلی، 97 و خیرونا 94 امتیاز کسب خواهند کرد، اما مسأله اینجاست که در سطح بازی این دو تیم نیز فرازنشیب‌هایی مشاهده می‌شود، برای مثال پیروزی خفیف رئال مقابل آلمریا در دقایق پایانی یا برد ضعیف این هفته خیرونا مقابل سلتاویگو. بنابراین برای رقبای بارسلونا نیز نمی‌توان نرخ امتیازی فعلی را قطعی محسوب کرد.

2- ضعف دفاعی یا فروپاشی دفاعی؟

در سوپرجام اسپانیا شاهد برد پرگل رئال‌مادرید برابر اسپانیا بودیم. همان‌طور که از نمودار شوت‌های این بازی در تصویر زیر مشخص است، دفاع بارسلونا آماج حملات رئال‌مادرید بوده است. هر چه دایره بزرگتر باشد، احتمال گل شدن شوت بیشتر است و دایره‌های سبزرنگ نیز نشان‌دهنده گل‌ها هستند:

با مقایسه بزرگی دایره‌ها، می‌بینیم که موقعیت‌های رئال درین بازی بسیار خطرناکتر از موقعیت‌های بارسا بوده، یا به‌عبارتی دفاع بارسا عملکرد ضعیفتری داشته است.

آیا این عملکرد ضعیف یک اتفاق بود؟ نمودار شوت‌های زیر که مربوط به بازی بعدی، یعنی بازی در زمین بیلبائو در جام حذفی است، بار دیگر ادعای ما را ثابت می‌کند. باز هم دایره‌های بزرگتر که نشان‌دهنده xG بیشتر هستند، متعلق به تیم حریف هستند:

پس چرا تا پیش از افتضاح مقابل ویارئال، ضعف دفاعی در آمار لالیگا به چشم نمی‌آمد؟ چون xG بارسلونا در لالیگا کمی گول‌زننده است و به ما می‌گوید که آن‌ها یک تیم بزرگ اما بدشانس هستند! اما مگر می‌شود یک تیم بدشانس ظرف 10 روز، 8 گول در سوپرجام و حذفی دریافت کند؟

بهتر است راه خیلی دوری نرویم. کافیست به عملکرد دفاعی بارسلونا در فصل پیش نگاه کنیم تا فوراً متوجه شویم که تحلیل‌هایی که صرفاً بدشانسی و توپ نشدن گل‌ها، یا عدم حمایت رسانه‌ها را عامل ناکامی تیم ژاوی می‌دانند، به دور از واقعیت هستند. بهترین رکورد دفاعی در 38 بازی لالیگا، مربوط به اتلتیکو مادرید و دپورتیوو لاکرونا با 18 گل خورده است، اما این تیم‌ها با وجود این عملکرد دفاعی عالی موفق به کسب قهرمانی لالیگا نشدند. بنابراین بهترین رکورد دفاعی که برای یک تیم قهرمانی را به ارمغان آورده، رکورد فصل پیش بارسلونا بود که با 20 گل خورده قهرمان شدند.

از دفاع این فصل بارسلونا چه خبر؟ در حالی‌که 17 بازی از لیگ باقیمانده، بارسلونا 29 گل دریافت کرده است، یعنی بیشتر از کل فصل گذشته ! اگر پنالتی‌ها را حساب نکنیم، میانگین گل‌های خورده تا اینجای لیگ، بیش از 3 برابر افزایش یافته است. حتی مایورکای رده پانزدهمی تا اینجای کار فقط 26 گل دریافت کرده است !!

اگر در کمیت و کیفیت شانس‌هایی که بارسا به حریفان می‌دهد، دقت کنیم، عمق فاجعه بیشتر مشخص می‌شود. xG حریفان بارسلونا بدون احتساب پنالتی‌ها، در فصل پیش لالیگا، 8. 0 بود- بارسلونا ازین نظر بهترین تیم محسوب می‌شد و این فصل به 1. 1 رسیده است- اکنون ششمین تیم محسوب می‌شود.

3- جانشین بوسکتس کیست؟!

از نظر ترکیب، یک تفاوت بزرگ نسبت به پارسال احساس می‌شود. فصل پیش، سرخیو بوسکتس در %4. 68 از دقایق بازی‌های لیگ حضور داشت.

اگرچه با افزایش سن بوسکتس، توانایی او در پوشش فضاهای زمین کمتر و کمتر می‌شد، اما نباید فراموش کرد که بوسکتس 34 ساله به‌عنوان تنها هافبک دفاعی تیم، در 70 درصد از دقایق فصل پیش لالیگا حضور داشته است، آن هم در تیمی که صاحب بهترین دفاع تیم‌های قهرمان در تاریخ لالیگا شد. تعیین کمیت اثرگذاری بوسکتس دشوار است، اما آمارها، یک دید نسبی به ما می‌دهند.

سال گذشته، xG حریفان بارسلونا در موقعیت‌های ضدحمله، در کل فصل 37. 2 بود، اما فقط تا اینجای فصل فعلی، این عدد به 7. 2 رسیده است. سهم بارسلونا از پاس‌ها در یک‌سوم هجومی نیز از %1. 68 به %65 کاهش یافته است. بنابراین کمتر هافبکی مثل بوسکتس، در مهار ضدحملات حریفان از یک سو (فاز دفاعی) و محصور کردن حریف در یک سوم دفاعی خود از سوی دیگر (فاز هجومی)، موفق بوده است.

بارسلونا برای جایگزینی بوسکتس، به سراغ گوندوغان رفت. هافبک ترک 32 سال سن دارد، اما تا همین فصل پیش در منچسترسیتی، با انرژی فراوان، به دل دفاع حریفان می‌زد و مدافعان را آزار می‌داد. مشکل اینجاست که گوندوغان نتوانسته خود را با فوتبال اسپانیا تطبیق دهد. جایگزین دیگری که ژاوی در نظر گرفت، اوریول رومئو بود. در حالی‌که گوندوغان بیشتر یک هافبک مرکزی یا هافبک دفاعی آزاد محسوب می‌شود، رومئو تنها هافبک نگهدارنده تخصصی تیم (هافبک چسبیده به دفاع) است. شکی نیست که رومئو هافبک خوبیست، اما نه در حد و اندازه‌های پیراهن بارسلونا. کاهش دقایق او به حدود 36 درصد از آغاز فصل تاکنون، به تنهایی گویاست که بارسلونا تنها هافبک نگهدارنده و یکی از برترین هافبک‌های تاریخ خود را درین تابستان از دست داد و در یافتن جانشین مناسب برای او ناکام بوده است.

4- GPS لواندوفسکی روشن است، موتور گلزنی او خاموش شده است!

روبرت لواندوفسکی، کمی از روزهای پرگل خود در بایرن‌مونیخ فاصله گرفته است، اما آمارها می‌گویند که او هم‌چنان فضاهای شوتزنی را به‌خوبی پیدا می‌کند. لواندوفسکی سال گذشته بدون حتی یک پنالتی، بهترین گلزن لیگ شد. امسال لواندوفسکی از نظر xG بدون احتساب پنالتی، دومین مهاجم لیگ است. تنها اتفاقی که افتاده اینست که او علی‌رغم قرار دادن خود در موقعیت مناسب، تمام‌کنندگی فصل پیش را ندارد. لواندوفسکی از نظر اختلاف بین تعداد گل‌ها و xG (گلزنی با توجه به کیفیت شانس‌های گلزنی)، دومین عملکرد بد لیگ را دارد.

با افزایش سن، قدرت تمام‌کنندگی کاهش نمی‌یابد، قدرت شناخت فضاهای گلزنی نیز کاهش نمی‌یابد، بلکه آنچه کاهش می‌یابد، قدرت پاهای شما برای حضور بموقع و زدن ضربه اول پیش از مدافعان حریف است.

البته اگر نگاهی به آمار لوا در بایرن بیندازیم، می‌بینیم که لواندوفسکی همیشه یک تمام‌کننده خوب بوده، اما هیچ‌وقت یک تمام‌کننده عالی نبوده است. به عبارت دیگر، لواندوفسکی همیشه برابر با xG خود گلزنی کرده است، یا حتی کمتر از آن. xG به معنای احتمال گل شدن است و هر چه تعداد گل‌ها نسبت به xG بالاتر باشد، نشان می‌دهد که مهاجم تمام‌کنندگی بهتری دارد و حتی توانایی گلزنی از موقعیت‌های ضعیف را دارد. حتی سال گذشته که لوا جایزه ال پیچی چی را کسب کرد، تعداد گل‌هایش از xG او پایینتر بود. از طرفی علیرغم اُفت دفاعی، آمار موقعیت‌های گلزنی بارسلونا افزایش یافته است و همان‌طور که گفتیم کیفیت موقعیت‌ها نیز همانند فصل پیش است. بنابراین درین مورد باید انگشت اتهام را به سمت لواندوفسکی و ضعف گلزنی او در پیکان خط حمله تیم گرفت !

5- مصدومیت‌ها، به‌ویژه مصدومیت ترشتگن

در بارسلونا این فصل تقریباً هیچ‌کس نبوده که در مقطعی از فصل مصدوم نشود. فهرست زیر، آماری از بیشترین کاهش دقایق بازی نسبت به فصل پیش است:

ترشتگتن: کاهش %9. 32 ی - آلونسو: %3. 25 - رافینیا: %4. 23 - گاوی : %6. 21- پدری : % 9. 19- سرخی روبرتو: % 4. 18- فرنکی دی‌یونگ : % 2. 17

بارسلونا اگرچه از نظر پرسینگ هم‌چنان بهترین تیم لالیگاست، اما نسبت به فصل پیش خود، افتی را درین آمار تجربه می‌کند که منجر به افزایش پاس‌های صحیح حریفان شده است. هم‌چنین نقطه شکل‌گیری مالکیت بارسلونا در زمین (باز پس گیری سریع پس از لو دادن توپ)، نسبت به فصل گذشته عقب‌تر رفته است.

یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش پرس، کاهش دقایق حضور پرس‌کننده‌های اصلی- گاوی، پدری و رافینیا- در ترکیب است. حالا این وضعیت را بگذارید در کنار نبود بوسکتس که فصل گذشته، حداقل توپ‌های پشت دفاع را جمع می‌کرد. بنابراین طبیعیست که حریفان نه تنها از خط پرس بارسلونا عبور کرده، بلکه موقعیت‌های با کیفیت‌تری مقابل این تیم ایجاد می‌کنند.

کاهش پرس، کاهش پوشش دفاعی توسط یک هافبک نگهدارنده تخصصی؛ آیا خبر بدتری هم پیدا می‌شود؟ بله، مصدومیت ترشتگن را هم به جمع این عوامل اضافه کنید تا بفهمید چرا بلوگرانا نسبت به فصل پیش 3 برابر بیشتر گل می‌خورد.

سیوهای ترشگتن در فصل گذشته، 3. 8 بیشتر از حد انتظار بود. ترشتگن در 13 بازی ابتدایی این فصل نیز 3. 1 سیو بیش از حد انتظار داشت، اما اینیاکی پنیا، فقط در 7 بازی در نبود او، نه تنها بیش از حد انتظار سیو نداشته ، بلکه 4. 1 بیش از حد انتظار گل خورده است !! بر خلاف فصل گذشته که بارسلونا در پُست دروازه، تقریباً بهترین عملکرد دفع شوت را در اروپا داشت، درین فصل در حد تیم‌های متوسط رو به پایین ظاهر شده است.

6- اهرم اقتصادی یا دوپینگ غیراقتصادی؟

اوضاع باشگاه کاملاً بهم ریخته است. لاپورتا فصل پیش بخش قابل‌توجهی از درآمد آتی باشگاه را به حراج گذاشت تا لواندوفسکی 34 ساله را به خدمت بگیرد. هر چند این خرید در لالیگا کارساز بود، اما در لیگ قهرمانان حتی از گروه خود صعود نکردند. روی کاغذ بارسلونا این فصل می‌تواند قهرمان اروپا شود، اما واقعیت اینست که هیچ‌کس، دستپخت لاپورتا را مدعی حساب نمی‌کند.

به‌خاطر عملکرد هیأت‌مدیره و علی‌الخصوص شخص لاپورتا، چندان نمی‌توان به آینده بارسلونا خوش‌بین بود. نمایش‌های دلپذیر یکی از امیدهای حال‌حاضر فوتبال اروپا، لامین یامال، گاهی ما را به آینده بلندمدت باشگاه امیدوار می‌کند، اما بی‌انصافی است که همه چیز را به گردن کادر فنی بیندازیم و بخشی از تقصیر وضعیت فعلی را متوجه لاپورتا و دستیارانش ندانیم.

خرید گوندوغان 33 ساله و همین‌طور رومئو واقعاً جای سؤال داشت. هم‌چنین تصمیمات مالی تابستان فصل پیش باعث شد که این فصل بارسلونا به سراغ قراردادهای قرضی با کانسلو و فلیکس برود. این دو بازیکن از خوب‌های پُست خود در دنیا هستند، اما بارسلونا برای بازگشت به دوران پرشکوه گذشته، به خوب‌ها نیاز ندارد، به عالیترین‌ها نیاز دارد. اگر فلیکس و کانسلو عالی‌ترین بودند، چرا دو تن از عالی‌ترین مربیانی که پیش از ژاوی، از نزدیک با آن‌ها کار کرده بودند، عذر آن‌ها را خواستند؟!

لاپورتا با سیاست‌هایش، ترکیبی نامتوازن از بازیکنانی ایجاد کرده است که بودن آن‌ها کنار هم چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. چرا تیمی که فصل گذشته عملکرد واقعاً خوبی داشته است، برای بهتر شدن باید به سراغ بازیکنان قرضی و نیمکت‌نشین سایر تیم‌ها برود؟

7- ژاوی هیچ نقشی ندارد؟

در پنج لیگ معتبر اروپایی، در سه فصل گذشته، تنها 3 مربی توانسته‌اند بدون احتساب پنالتی، xG بیشتر از 1 داشته باشند. xG این مربیان با احتساب یک فصل حضور کامل، به این ترتیب است:

پپ گواردیولا: 33. 1+

یولیان ناگلزمن: 32. 1+

توماس توخل: 15. 1+

ژاوی: 04. 1+

با توجه به این xG و وضعیت باشگاه در زمانی که ژاوی، آن را تحویل گرفت، آیا انتظار دیگری از اسطوره سابق باشگاه دارید؟ توپ‌هایی که گل نمی‌شوند، یا توپ‌هایی که حریفان وارد دروازه تیم می‌کنند، مسأله‌ایست که مربی کمترین کنترل را روی آن دارد.

البته بارسلونای ژاوی در تورنمنت‌های حذفی عملکرد ناامیدکننده‌ای داشته است، اما این نمونه کوچکتری از مسابقاتیست که هر هفته در لالیگا می‌بینیم. درست است که در بالا از ژاوی دفاع کردیم، اما پیام‌های ژاوی در مصاحبه‌های خبری پس از بازی در شأن مربی بارسلونا نیست. این‌طور نیست که بارسلونا هیچ کاری از دستش برنیاد؟ اتفاقاً آنچه یک مربی بزرگ را متمایز می‌کند، اینست که در لحظات سخت مثل لحظات فعلی، به آنچه ایمان دارد درست است، ادامه دهد و از دل آتش، سالم بیرون بیاید، نه اینکه به همان چیزهای درست هم دست بزند و اوضاع را بدتر کند.

بهر حال با توجه به تحلیل ارائه‌شده، ژاوی در انتهای لیست دلایل ناکامی فعلی بارسلونا قرار می‌گیرد.

🚨🚨این مطالب را هم بخوانید:

🔹پایان دور یک هشتم نهایی جام ملّت‌های آسیا با برد سخت ایران؛ ۱۶ تیم صعود کننده دور گروهی چه عملکردی داشتند؟

🔹اتفاق جالب در انگلیس (دو گل زیر ثانیه 30 در 2 بازی مختلف، لوتون و شفیلد)

🔹پیش بازی جدال جذاب لیورپول-چلسی؛ آیا طلسم تساوی‌ها شکسته می‌شود؟

🔹در آستانه بازی ایران و سوریه؛ عملکرد ایران در مقابل سوریه و مراحل حذفی جام ملتهای آسیا چگونه است؟

🔹ویدیو | سوپرگل قیچی برگردون اکوبان بازیکن جنوا به لچه (پیشنهاد فوتبال7)