شماره‌ی شش چیست؟

شماره‌ی شش، یک هافبک عمقی یا هافبک دفاعی است که درست در وسط خط میانی بازی می‌کند. هر تیم می‌تواند یک بازیکن در نقش شماره‌ی شش داشته باشد (شماره‌ی شش تنها) که معمولاً توسط دو شماره‌ی هشت جلوتر از خود، حمایت می‌شود. در این حالت، شماره‌ی شش، بخشی از مثلث میانی در آرایش 3-3-4 (رأس مثلث) را تشکیل می‌دهد.

اما اگر تیمی با دو شماره‌ی شش بازی کند، آن‌ها باید پشت سر یک شماره‌ی 10 عمل کنند، یعنی مثلث بالایی برعکس می‌شود و این بار شماره‌ی 10، رأس آن است. برای مثال طبق شکل زیر، جوشوا کیمیچ و لئون گورتزکا، زوج شماره‌ی شش بایرن هستند و جمال موسیا نیز نقش تنها شماره‌ی 10 تیم را دارد.

یک شماره‌ی شش تنها می‌تواند در لوزی 2-4-4 (شکل زیر)، در 2-5-3، یا در ساختار لوزی 3-4-3 نیز بازی کند. دو شماره‌ی شش نیز می‌توانند در سیستم‌های 3-4-3 یا 2-2-2-4 نیز نقش‌آفرینی کنند.

اصطلاح ««شماره‌ی شش»» از کجا ابداع شد؟

اصطلاح ««شماره‌ی شش»»، ریشه در معرفی پیراهن‌های شماره‌دار برای یازده نفر اصلی دارد که به فوتبال انگلیس برمی‌گردد. یکی از رویدادهای قابل‌توجه برای شماره‌های بازیکنان، در 25 آگوست 1928 اتفاق افتاد، زمانی که شماره‌ها در دو بازی لیگ فوتبال آزمایش شدند- آرسنال مقابل ونزدی (شفیلدونزدی امروزی) و چلسی مقابل سوانسی‌تاون (سوانسی‌سیتی امروزی).

در آن زمان، آرایش متداول، 5-3-2 بود. یعنی در زمان نوشتن آرایش تیم، دروازه‌بان به‌عنوان نفر نخست ترسیم می‌شد و خط حمله آخرین نفرات بودند، با شماره‌های ترتیبی 1 تا 11. دروازه‌بان شماره‌ی یک بود و خط دفاعی که شامل دو دفاع کناری بود، شماره‌ی 2 و 3 بودند. خط هافبک- هافبک راست، وسط و چپ- نیز به‌ترتیب شماره‌ی چهار، پنج و شش بودند (شکل زیر).

با تکامل آرایش‌ها و پیدایش دفاع چهارنفری، معنای شماره‌های 11-1 بر حسب پست، تقریباً به معنای آن ها در همان آرایش قدیمی 5-3-2 نزدیک بود. شماره‌های 2 و 3 برای دفاع‌های کناری حفظ شد. شماره‌ی شش نیز معمولاً به عمیقترین هافبک اختصاص داده می‌شد (شکل زیر). پیراهن شماره‌ی شش، حتی اگر به تن یک دفاع مرکزی باشد، به‌معنای ایفای نقش‌های دفاعی و همزمان پاس‌کاری در نواحی مرکزی زمین خواهد بود.

در واقع، برخی کشورها و مربیان، برای اشاره به عمیق‌ترین هافبک مرکزی، از شماره‌ی 4 استفاده می‌کنند. در این موارد، دو هافبک مرکزی، شماره‌های پنج و شش خواهند بود. صرف‌نظر از شماره، نقش او تغییری نمی‌کند.

مسئولیت‌های شماره‌ی شش در زمان‌های مالکیت توپ، چیست؟

شماره‌شش، معمولاً نقش پیونددهنده‌ی پاس‌ها بین خط عقب و میانی را دارد. شماره شش‌ها، عمدتاً در فضاهای جلو دفاع‌های وسط بازی می‌کنند و باید با حرکات ظریف و بموقع، پاس‌های کوتاهی بین این دو خط ردبدل کنند.

گاهی نیز در حین بازیسازی، لازم است شماره‌ی شش کاملاً چسبیده به دفاع بازی کند. در این صورت، یا بین دو دفاع وسط ایفای نقش می‌کند (شکل زیر) یا در یکی از کناره‌های دفاع. آن‌ها باید دارای تنوع تاکتیکی، درک خوب از حرکات هم‌تیمی‌ها و زمان‌بندی برای چرخش‌های سریع باشند.

ویژگی کلیدی دیگر، رصد دقیق زمین است که باعث افزایش آگاهی از فضا، هم‌تیمی ها و پرس حریف می‌شود. آن‌ها باید حتی‌الامکان قادر به دریافت توپ و بازی رو به جلو باشند و با دریافت توپ در نیمه‌ی خودی، فضای بین خطوط را بشکافند.

شماره‌ی 6 غالباً پل ارتباطی اصلی بین پاس‌های تیم است. آن‌ها باید قادر به تعویض دقیق منطقه‌ی بازی باشند تا تیم را از فشار خارج سازند. برخی از آن‌ها نیز قادرند با حرکت و دریبل‌زنی رو به جلو و پیش بردن توپ به سمت بالای زمین، مستقیماً آن را به عناصر هجومی برسانند.

شماره‌ی شش، اگر در زمین بالاتر بازی کند، باید تشخیص دهد که چه زمانی باید ضرب‌آهنگ تیم هجومی شود. یعنی باید با سرعت بخشیدن یا کند کردن ضرب‌آهنگ، باعث تغییر نظم دفاع‌ها و بلوک‌های تیمی حریف شود. شماره‌ی شش می‌تواند با پاس‌های دقیق به نقاط مختلف زمین، دفاع‌ها را باز کند. آن‌ها می‌توانند با پاس‌های عمقی، عرضی یا هوایی، بلوک‌های دفاعی را باز کرده، یا به‌سرعت منطقه‌ی بازی را تعویض کنند (شکل زیر).

کارکرد دیگر شماره‌ی شش، ارتباط مستقیم با خط جلو است، از طریق پاس‌های بلندتری که بلوک‌های تیمی حریفان را دور می‌زند. آن‌ها می‌توانند با هدف‌گیری فضاهای پشت این بلوک‌ها، پاس‌های قطری را برای بال‌های کناری دورتر، ارسال کنند. یا اینکه ، می‌توانند پاس‌های کات‌دار برای مهاجم نوک بفرستند- معمولاً به سمت نقطه‌ی کرنر.

مسئولیت‌های شماره‌ی شش در زمان‌های عدم مالکیت توپ چیست؟

شماره‌ی شش باید ضدحمله‌های حریف را متوقف، کُند یا محدود کند. آن‌ها غالباً به نخستین خط در هنگام دفاع یا گذار بازی تبدیل می‌شوند. اما هنگامی که تیم آن‌ها به یک‌سوم پایانی زمین می‌رسد (گذار به حمله)، آن‌ها باید پشت توپ بازی کنند (شکل زیر).

شماره‌ی شش می‌تواند با جمع کردن توپ‌های اول و دوم، دور کردن توپ از ناحیه‌ی خطر، دزدیدن توپ‌های مرده و بردن دوئل‌ها، ضدحملات را متوقف کند. هم‌چنین می‌توانند حریف را در نیمه‌ی زمین خود نگه دارند تا تیمشان موج حملات خود را حفظ کند.

در حالت بدون توپ، شماره‌ی شش، با قطع دسترسی حریف به مهاجم نوکش، از پرس بالا پشتیبانی می‌کند. آن‌ها معمولاً این کار را از طریق رصد دقیق زمین انجام می‌دهند. شماره‌ی شش هم‌چنین هنگامی که بقیه‌ی هم‌تیمی‌ها جلو می‌روند، باید حواسش به حرکات هافبک‌های مرکزی حریفان باشد.

وقتی تیم نظم بیشتری پیدا می‌کند، شماره‌ی شش روی پاس‌های محوری حریفان دقیق می‌شود تا مانع دسترسی حریفان به فضای منطقه‌ی 14 شود (شکل زیر).

هم‌چنین اگر تیم پایین بازی کند، ممکن است یکی از بازیکنان حریف را مستقیماً مارک کند. درین وظیفه معمولاً شماره‌ی 10 حریف را پوشش می‌دهد و رهگیری می‌کند.

یک شماره‌ی شش می‌تواند چسبیده به دفاع بازی کند و به‌عنوان یک دفاع اضافی عمل کند. در دفاع‌های سه‌نفره، اگر یکی از دفاع‌های مرکزی فضاهای کناری‌تر را پوشش دهد، آن‌گاه او مسئول پوشش دادن فضاهای مرکزی می‌شود.

در صورتی که رویکرد هجومی‌تر باعث شود حریف یکی از دفاع‌هایش را بیرون بکشد، شماره‌ی شش می‌تواند به یکی از چهار دفاع تبدیل شود. یا به‌طور معادل، می‌تواند برای افزایش استحکام دفاعی، خط دفاعی چهارنفره را پنج‌نفره کند.

شماره‌ی شش‌های خوب در فوتبال مدرن چه کسانی هستند؟

·     سرجیو بوسکتس، با بارسلونا، اینترمیامی و اسپانیا

·     جورجینیو، با ناپولی، چلسی، آرسنال و ایتالیا

·     رودری با اتلتیکومادرید، منچسترسیتی و اسپانیا

·     جوشوا کیمیچ با بایرن‌مونیخ و آلمان

·     دکلان رایس، با وستهم، آرسنال و انگلیس

·     کاسمیرو با رئال‌مادرید، منچستریونایتد و برزیل

·     فابینیو، با موناکو، لیورپول و برزیل

مزایای بازی با شماره‌ی شش ؟

وقتی شماره‌ی شش در یک هافبک سه‌نفری نقش‌آفرینی کند، می‌تواند بار اضافی را از روی دوش آن‌ها بردارد. درین صورت هافبک‌ها می‌توانند بر مالیکت غالب شوند، با پیدا کردن فضاها، تیمشان را از پرس حریف خارج کنند و توپ را به بالای زمین ببرند (شکل زیر).

عناصری که شماره‌ی شش به بازی تیم اضافه می‌کند، عبارتند از: پوشش دفاعی، تعادل، رصد زمین (توجه به حرکات حریف و توپ) و حفاظت درست در مقابل دفاع‌های وسط. هم‌چنین می‌توانند مانع رسیدن توپ‌های ارسالی برای مهاجم نوک حریف شوند.

شماره‌ی شش تنها به تیم امکان می‌دهد که با دو شماره‌ی هشت بازی کند تا آن‌ها بتوانند با خیال راحت‌تر در حمله شرکت کنند. با پوشش، حمایت و حفاظتی که شماره‌ی شش پست سر آن‌ها فراهم می‌سازد، شماره هشت‌ها می‌توانند نقش هجومی‌تری در خط جلو ایفا کنند.

معایب بازی با شماره‌ی شش تنها چیست؟

اگر در تیمی با یک شماره‌ی شش بازی کند و این بازیکن مجبور به پوشش فضاهای کناری‌تر شود، آن‌گاه فضاهای مرکزی خالی و نفوذ‌پذیر می‌شوند.

به‌طور مشابه، در صورتی که حریف با چند شماره‌ی 10 بازی کند یا دارای بازیکنانی بین خطوط باشد، وظایف شماره‌ی شش تنها سنگینتر می‌شود. و کار رصد، پوشش یا حفاظت از نواحی کلیدی در نیمه‌ی خودی، برایشان سخت می‌شود.

و در نهایت اینکه، وجود دو مهاجم نوک در تیم حریف، قطع پاس‌های ارسالی به آن‌ها برای شماره‌ی شش تنها را دشوار می‌سازد. و شاید منجر به افزایش فشار روی دفاع‌های وسط شود.

منبع: نشریه coachesvoice

این مطلب را هم بخوانید: آنالیز | ژائو فلیکس در بارسلونا؛ شروعی دوباره برای ژائو با رویایی که به حقیقت پیوست!